De versnellingsbak is een hydraulisch of mechanisch systeem dat een auto vooruit of achteruit laat rijden. Het brengt vermogen en motorkoppel over op de wielen door middel van een steekas of aandrijfas. Om de transmissie op dezelfde snelheid te laten draaien als de motor, ofwel langzamer ofwel sneller, hebben de versnellingen een verschillende overbrengingsverhouding.
Tegenwoordig kunnen 3 soorten versnellingsbakken op auto's voorkomen. Er is een sequentiële versnellingsbak, een automatische versnellingsbak en een handgeschakelde versnellingsbak. Hun doel is hetzelfde: de wielen in beweging zetten door het vermogen van de motor om te zetten in aandrijfkracht.
Het enige onderscheid tussen deze versnellingsbakken is de manier waarop automobilisten ze gebruiken. Terwijl de handgeschakelde versnellingsbak een koppelingspedaal vereist, is dit niet zo bij automatische en sequentiële versnellingsbakken.
De handgeschakelde versnellingsbak, het meest voorkomende model in Europa, is uitgerust met tandwielen die zorgen voor synchroon schakelen. Men spreekt hierbij over een 'tandwieloverbrenging'. Deze versnellingsbakken hebben gewoonlijk 5 of 6 verschillende standen. Eenvoudig gezegd hebben voertuigen met een handgeschakelde versnellingsbak een transmissie die lijkt op een groot raderwerk met verschillende assen. Door het koppelingspedaal in te trappen en via een hendel te schakelen, schakelt de bestuurder mechanismen in die een groter of kleiner koppelbereik leveren. De werking van de motor wordt dan versterkt.
In tegenstelling tot de gangbare veronderstellingen is er niet één type automatische versnellingsbak, maar zijn er verschillende.
De automatische versnellingsbak met hydraulische omvormer, ook wel 'automaat' genoemd, blijft na de handgeschakelde versnellingsbak de meest voorkomende vorm van transmissie.
De versnellingsbak met koppelomvormer lijkt sterk op zijn soortgenoot, maar heeft geen klassieke koppeling. Het vermogen wordt van de motor naar de versnellingsbak overgebracht met een koppelomvormer.
Hoewel hij eerst vooral werd gebruikt op sommige Europese voertuigen en veel Amerikaanse auto's, is de versnellingsbak met koppelomvormer nu zeer veelzijdig en komt hij steeds vaker voor. Nu het te hoge brandstofverbruik en het vermogensverlies afnemen, dankzij de efficiëntere versnellingsbakken, wordt de automaat perfect voor elk type voertuig.
De gerobotiseerde versnellingsbak of automatische versnellingsbak met enkele koppeling is gewoon een versnellingsbak waaraan een koppelingsmechanisme is toegevoegd. Hier voert het apparaat het schakelen uit in plaats van de bestuurder. Er zijn twee handelwijzen:
De gerobotiseerde versnellingsbak, ofwel de automatische versnellingsbak met dubbele koppeling, levert veel betere prestaties dan de standaard automaat. Hij is dan ook duurder en complexer. Hij bestaat uit twee koppelingen, zoals de naam al aangeeft.
De even versnellingen zijn verbonden met de ene koppeling en oneven versnellingen met de andere. Er is dus sprake van een dubbele koppeling.
Ze werken samen. Wanneer een versnelling wordt ingeschakeld, wordt de volgende versnelling al automatisch vooraf ingeschakeld. Er is geen ongemak of schokken of onderbreking tijdens het rijden. De efficiëntie en vlotte voortgang zijn perfect.
De continu variabele transmissie (CVT) is een model dat geen vaste versnellingen heeft.
Terwijl de automatische versnellingsbak tussen 6 en 10 versnellingen kan hebben, heeft de CVT slechts één versnelling die zich naar behoefte aanpast en verandert. De transmissie is geschikt voor alle voertuigen: vierwielaandrijving, achterwielaandrijving of voorwielaandrijving. Het is zelfs mogelijk om de CVT te combineren met een hybride of oplaadbare hybride motor.
De sequentiële versnellingsbak is een technologie die voor het eerst in de Formule 1 werd toegepast en is nu te vinden in bepaalde sportwagens. Over het algemeen hebben auto's met een sequentiële versnellingsbak ook een automatische versnellingsbak. Dat komt omdat ze op vrijwel dezelfde manier werken. De bestuurder heeft geen koppelingspedaal om te schakelen. Het zijn de hendels op het stuur waarmee u kunt schakelen. U moet de schakelaar rechts gebruiken om op te schakelen en het linker om terug te schakelen.
De sequentiële versnellingsbak biedt betere prestaties en een aangenamer weggedrag dan andere transmissiesystemen. Er is minder vermogensverlies, minder schokken en de versnellingen worden synchroon geschakeld.